سیتیزن شدن یا دریافت شهروندی یک کشور خارجی، چند سالی است به دلایل مختلف به دغدغه بسیاری از هم وطنان عزیزمان تبدیل شده است. وجود محدودیت های سفر با پاسپورت ایرانی، عدم وجود اطمینان از آینده سیاسی و بهره مندی از خدماتی که ممکن است در سایر کشورها به شهروندان ارائه شود، از مهم ترین دلایلی است که به گفته این دسته از علاقه مندان انگیزه سیتیزن شدن در سایر کشورها را در آنان ایجاد کرده است.
سیتیزن چیست؟
عبارت انگلیسی سیتیزن ( S i t i z e n ) به معنی شهروند در مفاهیم مهاجرتی به شخصی اطلاق می شود که دارای تابعیت یک کشور است. این تابعیت باعث ایجاد برخی مسئولیت ها برای وی و همچنین برخورداری از برخی حقوق در مقابل کشور محل تابعیت می شود.
اگرچه قوانین تابعیت و مسئولیت ها و حقوق افراد مختلف با توجه به شرایط یک سیتیزن در کشورهای مختلف تفاوت های چشمگیری با یکدیگر دارند. مثلاً میزان حمایت دولت آمریکا از یک سیتیزن خود با میزان حمایت و خدمات دولت های اروپایی از شهروندان خود، تفاوت های گسترده ای دارد.
وقتی می گوییم یک شخص سیتیزن یک کشور است، یعنی تابعیت این کشور را دارد و شهروند این کشور تلقی می شود، بنابراین عبارات سیتیزن، شهروند و تبعه سه عبارت با معنی کاملا یکسان هستند.
تفاوت سیتیزن شیپ با اقامت دائم
تفاوت های بسیار زیادی میان فردی که شهروند یک کشور است با فردی که اقامت دائم یک کشور را دارد وجود دارد. مثلاً فردی که پاسپورت آمریکایی دارد یا به عبارتی سیتیزن آمریکا است از حقوق متفاوتی به نسبت فردی که گرین کارت آمریکا ( یعنی اقامت دائم ) را دارد، برخوردار خواهد بود.
اساساً حقوق یک سیتیزن به طور کلی شامل حقوق سیاسی مثل حق رای یا شرکت در انتخابات، برخورداری از حقوق اجتماعی و اقتصادی مثل دسترسی به کمک‌های دولتی در صورت نیاز و همچنین امکان استفاده از حمایت های دولتی در صورت بروز مشکل در سایر کشورهای جهان می شود.
در صورتی که وضعیت اقامت دائم در کشورهای مختلف صرفاً باعث اجازه زندگی بدون محدودیت زمانی ( یا محدودیت‌های کمتر ) برای فرد می شود، بنابراین شخص دارای اقامت دائم یک کشور از حمایت دولت میزبان برخوردار نخواهد بود.
مراحل دریافت تابعیت و سیتیزن شیپ در کشورهای مختلف
با توجه به تفاوت قوانین کشورهای مختلف در اعطای تابعیت به شهروندان خارجی و توجه به این که این قوانین ممکن است در گذر زمان و با تغییر شرایط کشورها دچار تغییرات جزئی شود. ولی لازم به ذکر است که معمولاً سیتیزن شدن در کشورهای مختلف در ابتدا مستلزم داشتن اقامت دائم این کشورها است.
پس از دریافت اقامت دائم معمولا متقاضیان می توانند با رعایت شروط گوناگون در کشورهای مختلف جهان نسبت به سیتیزن شدن در این کشورها اقدام نمایند.
سیتیزن شدن در آمریکا
متقاضیان دریافت شهروندی کشور آمریکا می بایست پس از دریافت اقامت دائم یا همان گرین کارت کشور آمریکا، در طی مدت ۵ سال حداقل ۳۰ ماه آن را در این کشور سکونت گزیده باشند. و علاوه بر آن می بایست حداقل سه ماه آن را در ایالتی که قصد آن را دارند که درخواست شهروندی آمریکا را در آن داشته باشند، سکونت گزیده باشند.
علاوه بر شروط مربوط به مدت زمان محل سکونت در کشور آمریکا، متقاضیان درخواست شهروندی این کشور، می بایست نسبت به یادگیری زبان انگلیسی و شرکت در آزمون آن و همچنین قبولی در آزمون مدنی ( که شامل تاریخ و قانون اساسی این کشور می شود ) اقدام نمایند.
از طرفی نداشتن سوء پیشینه و اثبات شخصیت اخلاقی مناسب نیز جزو الزامات دریافت شهروندی کشور آمریکا محسوب می شود. برای افرادی که قصد دارند از طریق ازدواج با یک شهروند آمریکایی، سیتیزن کشور آمریکا شوند، طول مدت زمان دریافت شهروندی این کشور کوتاه تر خواهد بود.
متقاضیان دریافت شهروندی کشور آمریکا از طریق ازدواج، صرفاً با ۳ سال زندگی و اقامت در کشور آمریکا در صورت حفظ شرایط ازدواج خود، قادر خواهند بود تا که بتوانند شهروند این کشور، یعنی ایالات متحده آمریکا شوند.
سیتیزن شدن در بریتانیا
مراحل سیتیزن شدن در بریتانیای کبیر برای متقاضیان پس از دریافت اقامت دائم در این کشور یا همان مراحل ILR ( Indefinite Leave to Remain ) آغاز می گردد. علاقه مندان و متقاضیان به دریافت شهروندی کشور انگلستان یا بریتانیا می بایست به مدارکی دال بر مدت حداقل سه سال اقامت قانونی پس از دریافت اقامت دائم انگلستان را ارائه نمایند.
از طرفی دولت انگلستان از دارندگان اقامت دائمی که قصد دارند مراحل سیتیزن شدن در بریتانیا را طی کنند، انتظار دارد تا بیش از ۴۵۰ روز در طی مدت زمان ۵ سال گذشته را در خارج از این کشور اقامت نکرده باشند.
همچنین قبولی در " آزمون زندگی " مربوط به دریافت شهروندی در انگلستان و همچنین نداشتن سابقه کیفری و سوء پیشینه و همچنین تسلط به زبان انگلیسی در حد نمره ب۱ از جمله الزامات مربوط به اخذ موافقت با شرایط دریافت سیتیزن شیپی در کشور انگلستان محسوب می شود.
پاسخ دادن به ۱۸ سوال از ۲۴ سوال آزمون زندگی در کشور انگلستان که در رابطه با تاریخ بریتانیا و قوانین زندگی که در این کشور است، از اصلی ترین موارد و شروط موافقت با دریافت شهروندی بریتانیا خواهد بود.
همچنین گفتنی است طول مدت سیتیزن شدن در این کشور برای افرادی که قصد دارند مراحل شهروندی بریتانیا با ازدواج را طی نمایند، کوتاه تر از سایر متقاضیان علاقه مند خواهد بود.