اقامت در ترکیه طی سالهای اخیر برای بسیاری از ایرانیان تبدیل به یک انتخاب جدی شده؛ هم به خاطر نزدیکی جغرافیایی، هم به خاطر سبک زندگی شهری در استانبول، آنکارا، ازمیر و شهرهای ساحلی، و هم به خاطر اینکه بسیاری از کارهای مهاجرتی نسبت به کشورهای اروپایی سادهتر به نظر میرسد.
اما یک نکته مهم وجود دارد: قوانین اقامت ترکیه در سالهای اخیر دچار تغییرات و محدودیتهای اجرایی شده است (بهخصوص در بعضی شهرها و محلهها). پس اگر میخواهید وقت و هزینهتان هدر نرود، باید مسیر درست را انتخاب کنید و مدارک را دقیق بچینید.
روشهای اصلی اقامت ترکیه
برای گرفتن اقامت ترکیه چند مسیر پرکاربرد وجود دارد:
• اقامت کوتاهمدت (توریستی/اقامت از طریق اجاره یا دلایل دیگر)
• اقامت از طریق خرید ملک (برای اقامت یا برای شهروندی بسته به شرایط)
• اقامت تحصیلی
• اقامت کاری
• اقامت خانوادگی (ازدواج/خانواده)
• اقامت بلندمدت (پس از چند سال اقامت قانونی)
اقامت توریستی ترکیه (اقامت کوتاهمدت)
ایرانیها معمولاً میتوانند بدون ویزا وارد ترکیه شوند و در بازههای مشخص (طبق قوانین ورود) بهعنوان گردشگر بمانند. برای اقامت طولانیتر، باید درخواست اقامت کوتاهمدت بدهید (که بین مردم به “اقامت توریستی” معروف شده).
نکته مهم: در عمل، در بعضی استانها/پروندهها تمدید اقامت توریستی سختتر شده یا با محدودیت روبهروست. برای همین باید پروندهتان دقیق و قابل دفاع باشد و از ابتدا مسیر را درست انتخاب کنید.
مدارک رایج برای اقامت توریستی
مدارک دقیق ممکن است با توجه به شهر محل درخواست تغییر کند، اما معمولاً اینها پایههای اصلی پرونده هستند:
• پاسپورت معتبر + کپی صفحه مشخصات و مهر ورود
• عکس پرسنلی مطابق استاندارد اداره مهاجرت
• بیمه سلامت معتبر
• شماره مالیاتی (Vergi Numarası)
• آدرس و مدرک محل سکونت (اجارهنامه و ثبت/تأییدات لازم)
• پرداخت هزینههای مربوط به اقامت و کارت
هزینهها: بخشی از هزینهها شامل هزینه کارت اقامت است که در بسیاری منابع رسمی و دانشگاهی داخل ترکیه برای سال ۲۰۲۵ عدد ۸۱۰ لیر به عنوان Card Fee ذکر شده است.
(سایر هزینهها بسته به نوع اقامت، مدت و ملیت میتواند متفاوت باشد.)
نکته خیلی مهم درباره راندوو (وقت اداره مهاجرت)
بعد از تحویل مدارک و انجام مراحل، معمولاً توصیه میشود تا مشخص شدن وضعیت پرونده، رفتوآمدتان را با احتیاط انجام دهید. خروج زودهنگام از ترکیه در بعضی پروندهها میتواند ریسک ایجاد کند (بهخصوص اگر مدارک ناقص باشد یا نیاز به پیگیری داشته باشید).
اقامت ترکیه با خرید ملک
خرید ملک در ترکیه میتواند مسیر اقامت را سادهتر کند، اما باید تفاوت این دو را دقیق بدانید:
1) اقامت با خرید ملک (بدون شهروندی)
اگر صرفاً ملک بخرید، ممکن است در قالب اقامت مرتبط با مالکیت ملک بتوانید اقامت بگیرید (بسته به قوانین اجرایی و شهر).
2) شهروندی ترکیه با خرید ملک (پاسپورت ترکیه)
برای گرفتن پاسپورت ترکیه از مسیر سرمایهگذاری ملکی، حداقل مبلغ سرمایهگذاری ۴۰۰ هزار دلار آمریکا است و معمولاً شرط نگهداری ملک برای ۳ سال هم وجود دارد.
پس عدد «۲۵۰ هزار دلار» که در بعضی محتواهای قدیمی دیده میشود، بهروز نیست.
مزیت شهروندی ترکیه این است که شما شهروند رسمی میشوید و خیلی از امور بانکی، تحصیلی و اداری برایتان سادهتر میشود. ولی این مسیر، حساسیت حقوقی دارد و باید خرید ملک کاملاً درست، قابل دفاع و مطابق معیارهای برنامه انجام شود.
اقامت تحصیلی ترکیه
اقامت تحصیلی یکی از مسیرهای محبوب برای دانشجوهاست، چون شفافتر و قابل پیگیریتر است. روند کلی:
• گرفتن پذیرش از دانشگاه/مدرسه
• ثبت درخواست اقامت دانشجویی
• ارائه بیمه، آدرس، مدارک آموزشی و مالی
نکته مهم: برای کار در ترکیه، دانستن زبان ترکی یک امتیاز جدی است؛ حتی اگر دانشگاه انگلیسیزبان باشد.
اقامت کاری ترکیه
اگر از یک کارفرمای ترکیهای پیشنهاد کار بگیرید و مجوزهای لازم انجام شود، میتوانید اقامت کاری بگیرید. هزینههای مجوز کار و کارتها هر سال تغییر میکند؛ برای نمونه در منابع سال ۲۰۲۵، هزینههای دولتی مجوز کار و همچنین “هزینه کاغذ بها/کارت” ذکر شده است. 
واقعیت بازار کار: فرصتهای انگلیسیزبان محدودتر است؛ اگر هدفتان کار است، روی ترکی استانبولی حساب باز کنید.
اقامت از طریق ازدواج
اگر با شهروند ترکیه ازدواج کنید، امکان اقامت و در ادامه مسیرهای بلندمدتتر وجود دارد؛ اما این مسیر هم بررسیهای خاص خودش را دارد و معمولاً نیاز به اثبات واقعی بودن رابطه، شرایط مالی و زندگی مشترک دارد.
اقامت از طریق تولد
ترکیه به شکل کلی از کشورهایی نیست که صرف تولد در خاکش بهصورت خودکار شهروندی بدهد؛ معمولاً تابعیت به والدین (یا شرایط خاص قانونی) وابسته است.
کیملیک کارت چیست و چرا مهم است؟
کیملیک کارت همان کارت هویت/اقامت شما در ترکیه است. با کیملیک، بسیاری از کارهای روزمره و اداری جلو میرود:
• امور بانکی و مالی
• ثبتنامهای آموزشی
• بسیاری از خدمات شهری و درمانی
• پیگیری پروندههای اقامتی
اگر اقامت داشته باشید ولی فرآیند کارتتان را درست جلو نبرید یا مدت اقامتتان تمام شود، ممکن است جریمه یا محدودیت ورود ایجاد شود.
کدام روش برای شما بهتر است؟
• اگر هدفتان “کوتاهمدت و کمهزینه” است: اقامت کوتاهمدت (با آگاهی از محدودیتها)
• اگر دنبال مسیر محکمتر هستید: تحصیلی یا کاری (با برنامه)
• اگر دنبال پاسپورت هستید: شهروندی از طریق سرمایهگذاری با عدد درست و خرید کاملاً قانونی
خدمات نیلگون گشت
اگر میخواهید بدون آزمونوخطا جلو بروید، آژانس نیلگون میتواند پرونده اقامت ترکیه را برای شما انجام دهد: انتخاب مسیر مناسب، چک مدارک، راهنمایی راندوو و پیگیری تا نتیجه